Ο Μάρκος Τσόγκας, που είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Μάρκετινγκ του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επιστημονικός υπεύθυνος του e-learning στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, το οποίο εδώ και πέντε χρόνια έχει επιμορφώσει περισσότερους από 500 επαγγελματίες του τουρισμού, μίλησε στο etravelnews.gr για τις αλλαγές που ήδη έχουν ξεκινήσει στον τομέα του τουρισμού, για την αναγκαιότητα της συνεχούς εκπαίδευσης και για τα προγράμματα σπουδών που προσφέρει το Πανεπιστήμιο Πειραιώς στο δυναμικό και γεμάτο προκλήσεις κλάδο του τουρισμού.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Τσόγκα
Ως άτομο που έρχεται καθημερινά σε επαφή με επαγγελματίες του τουρισμού, έχετε παρατηρήσει αλλαγές στον κλάδο τα τελευταία χρόνια; Ποιες είναι αυτές;
Ο κλάδος του Τουρισμού δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τις αλλαγές που συμβαίνουν σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Η ψηφιακή εποχή έχει ήδη έρθει, η 4η Βιομηχανική Επανάσταση εξελίσσεται, οι καταναλωτές – πελάτες έχουν αναπτύξει περισσότερες απαιτήσεις και πολύ λιγότερη υπομονή και επιείκεια με τις επιχειρήσεις. Ο Τουρισμός δέχεται πολλαπλές προκλήσεις, τόσο από την είσοδο νέων χωρών στην τουριστική αγορά (π.χ. Κίνα ή Ινδία), όσο και από την πολυπλοκότητα του Τουριστικού προϊόντος με την ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού όχι ως αντικατάσταση των παραδοσιακών αλλά ως συμπλήρωμα και επέκταση.
Πώς έχει αντιδράσει ο κλάδος στις αλλαγές αυτές;
Αυτές οι αλλαγές απαιτούν ευελιξία και βαθιά κατανόηση όχι μόνο του κλάδου, αλλά και των πρωταγωνιστών, δηλαδή των Τουριστών. Αυτή τη γνώση ή, αν μου επιτρέπεται, την ουσιαστική κατανόηση των φαινομένων παρέχει η συνεχής εκπαίδευση. Αυτή μόνο εξοπλίζει τους συμμετέχοντες με χρήσιμες, επίκαιρες γνώσεις, αλλά κυρίως με την ικανότητα να «διαβάζουν» τις αλλαγές και να προσαρμόζονται ανάλογα.
Στον κλάδο του Τουρισμού αλλά και αλλού στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις αναζητούν στελέχη εξειδικευμένα. Τα ευρήματα μελετών δείχνουν ότι η αναζήτηση αυτή συχνά μένει άκαρπη. Δυστυχώς όμως, ελάχιστες επιχειρήσεις δαπανούν μέρος του προϋπολογισμού τους στην εκπαίδευση και στην μετεκπαίδευση του προσωπικού τους, ουσιαστικά περιμένοντας από το κράτος και κάποιους ιδιωτικούς φορείς να εκπληρώσουν αυτοί αυτό το έργο.
Η πρακτική αυτή προέρχεται από την αντίληψη ότι η εκπαίδευση αποτελεί έναν Φανοστάτη, στον οποίο η επιχείρηση μπορεί να… στηριχθεί ώστε να δώσει λύσεις άμεσα και – κυρίως – ανέξοδα στα προβλήματά της. Ουσιαστικά, οι τουριστικές επιχειρήσεις παραβλέπουν το ρόλο της εκπαίδευσης ως φάρου, που φωτίζει το δρόμο και οδηγεί τους τολμηρούς θαλασσοπόρους εξερευνητές, κάθε φορά σε διαφορετικό, αλλά πάντα ασφαλές λιμάνι. Η εκπαίδευση δεν είναι και δεν πρέπει να είναι μόνο ένα πολυεργαλείο, έτοιμο προς χρήση, αλλά η δυνατότητα σε κάθε εργαζόμενο να αναπτύξει την αυτόβουλη σκέψη και κρίση του.
Και η πρόκληση της υγειονομικής επιδημίας του COVID-19; Ποια η αντίδραση του κλάδου;
Πολλά έχουν γραφτεί για τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης του COVID-19. Οι επιχειρήσεις του τουρισμού που ήταν προσανατολισμένες προς την αγορά είχαν ήδη σχεδιάσει την αντίδρασή τους σε πιθανή πανδημία και είχαν συντάξει τα σχετικά πρωτόκολλα σύμφωνα με τις επιταγές της επιστήμης της διαχείρισης κρίσεων. Ο COVID-19 είναι για αυτές τις επιχειρήσεις μια απειλή του μάκρο-περιβάλλοντος, η οποία έγινε πραγματικότητα. Για τις υπόλοιπες απροετοίμαστες επιχειρήσεις, ο COVID-19 είναι μια κρίση που προέκυψε ξαφνικά και μέχρι να αποφασίσουν τις κατάλληλες αμυντικές ενέργειες, είχε ήδη δημιουργήσει αποτελέσματα. Γι’ αυτό τονίζουμε σε όλους τους τόνους ότι και στον τουρισμό, απαιτείται η σχετική «έκθεση» στην επιστήμη της διοίκησης!
Ποιες οι ιδιαιτερότητες και οι καινοτομίες της Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης;
Η εκπαίδευση, όποιας μορφής ή βαθμίδας, δεν αποσκοπεί στη συγκέντρωση ενός αποθέματος γνώσεων. Αυτό στις μέρες υπάρχει ψηφιακά σχεδόν παντού και είναι προσπελάσιμο και σχετικά φθηνό. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι «ποιος κατανοεί σε βάθος», «ποιος χρησιμοποιεί και εκμεταλλεύεται τη γνώση, ώστε να βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησή που εργάζεται»; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, δεν βρίσκονται σε βιβλία, αλλά στο μυαλό αυτών που εκπαιδεύονται κατάλληλα. Στα Πανεπιστήμια, όταν μας δίνεται η ευκαιρία και η ελευθερία, δημιουργούμε πυρήνες γνώσεις και κριτικής σκέψης και κάθε ένας έχει την ευκαιρία να ακούσει και να προβληματιστεί, να αναρωτηθεί και να ξυπνήσει τη μαθησιακή περιέργεια.
Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς είναι από τα πρώτα Πανεπιστημιακά ιδρύματα που είχε έντονη παρουσία στον κλάδο. Πώς έχει προσαρμοστεί στη νέα αυτή εποχή;
Όσα προανέφερα, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς προσπαθούμε να μεταφέρουμε επιστημονική γνώση στον κλάδο του Τουρισμού, μέσω:
(α) Ενός πρωτοποριακού Προπτυχιακού προγράμματος σπουδών.
(β) Ενός καθιερωμένου Μεταπτυχιακού προγράμματος στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και στον Τουρισμό και
(γ) Ενός δομημένου προγράμματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (http://ems.unipi.gr/), κυρίως για όσους η μετακίνηση είναι δύσκολη και ασύμφορη.
Ειδικότερα το EMS στον Τουρισμό, με πέντε εξειδικευμένα Certificates, καινοτομεί προσφέροντας πλήρως εφαρμοσμένη γνώση, μπολιάζοντας την επιστημονική αρτιότητα των εισηγητών με την κλαδική χρησιμότητα των διαλέξεων.
Όλο το εκπαιδευτικό υλικό είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του τουριστικού κλάδου. Γι’ αυτό, από πρώτες μέρες ύπαρξής του πριν από πέντε χρόνια και μέχρι σήμερα, λειτουργεί υπό την αιγίδα του Υπουργείο Τουρισμού και του ΕΟΤ και έχει ως στρατηγικό εταίρο την έκθεση HORECA.
Η έναρξη του νέου κύκλου μαθημάτων έχει προγραμματιστεί για τις 26 Οκτωβρίου.
