Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Γιάννης Ρέτσος, μίλησε:
1. Στο portal newsit.gr (05/05/2020)
2. Στη διαδικτυακή συζήτηση της Grand Thorton με θέμα: «Η ελληνική οικονομία την εποχή του Covid-19» (06/05/2020)
3. Στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Open TV (07/05/2020).
Μεταξύ άλλων ο κ. Ρέτσος είπε:
– Συμπληρώνοντας τα στοιχεία τα σημερινά που παρουσιάσατε, για την ύφεση στην Ευρωζώνη, να συμπληρώσω ότι, παρ’ ότι έχουμε παρόμοιες προβλέψεις με Ισπανία και Ιταλία, το θεωρώ λογικό γιατί ο τουρισμός στις τρεις χώρες συμβάλλει περίπου άμεσα το ίδιο στο ΑΕΠ, γύρω στο 13%. Έχουμε όμως μια σημαντική διαφορά με αυτές τις δύο χώρες, ότι το μείγμα στην Ισπανία και στην Ιταλία είναι περίπου 50% – 50% εισερχόμενο και εγχώριο, ενώ σε εμάς είναι περίπου 93% – 7% εισερχόμενο και εγχώριο. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι χάνοντας το 93% του εισερχόμενου, πόσο δυσμενέστερη είναι η θέση της Ελλάδας, τη στιγμή που οι άλλες δύο χώρες μπορούν τουλάχιστον να διεκδικήσουν μέρος της εγχώριας ζήτησης την οποία ούτως ή άλλως έχουν.
– Ο ελληνικός (εσωτερικός) τουρισμός δυστυχώς την τελευταία δεκαετία λόγω και της δημοσιονομικής κρίσης, έχει υποχωρήσει πάρα πολύ. Στο σύνολο των εσόδων μας αυτή τη στιγμή, ο ελληνικός τουρισμός δεν είναι πάνω από το 8%. Άρα λοιπόν, αντιλαμβάνεστε, ότι δημοσιονομικά δεν πρόκειται να κάνει διαφορά. Όμως, θα είναι μία ένεση ρευστότητας, κυρίως για τις μικρές επιχειρήσεις.
– Είμαστε απαισιόδοξοι στο εάν θα προκύψει πανευρωπαϊκή διαδικασία. Θεωρώ ότι δεν θα προκύψει.Θεωρώ ότι έχουν πολλούς λόγους αυτή τη στιγμή, οι χώρες ειδικά της δυτικής Ευρώπης, να μη συμφωνήσουν σε πανευρωπαϊκά πρωτόκολλα, έχουν τα δικά τους προβλήματα να αντιμετωπίσουν, έχουν τις δικές τους οικονομίες να στηρίξουν, οπότε… Γι’ αυτό βλέπω πιο πιθανό τις διακρατικές συμφωνίες. Εκεί που θα υπάρξει σίγουρα μια πανευρωπαϊκή απόφαση έχει να κάνει με τις αερομεταφορές. Δηλαδή θα πετάξουν τα αεροπλάνα με ένα συγκεκριμένο τρόπο νομίζω πανευρωπαϊκά. Από εκεί και πέρα θα υπάρξουν, λογικά, εφόσον εξελιχθούν καλά υγειονομικά τα πράγματα τις επόμενες εβδομάδες – ο Μάιος είναι πολύ κρίσιμος μήνας- θα υπάρξουν λοιπόν κάποιες διακρατικές συμφωνίες. Θα ξεκινήσουν πολύ συγκρατημένα. Ήδη η Ελλάδα μιλάει με κάποιες μικρές χώρες οι οποίες επίσης έχουν κάνει καλή διαχείριση του υγειονομικού ζητήματος. Αναφέρω ενδεικτικά το Ισραήλ, την Κύπρο, ίσως και κάποιες Βαλκανικές. Οπότε λοιπόν ουσιαστικά είναι βλέποντας και κάνοντας και σίγουρα η εικόνα δεν θα ξεκαθαρίσει πριν τα τέλη Μαΐου, αρχές Ιουνίου.
– Θεωρώ ότι μέσα στο μήνα Μάιο θα έχουμε καταλήξει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τον τρόπο που θα πετάξουν τα αεροπλάνα. Θα ξεκινήσει λοιπόν κάποιος προγραμματισμός, θα προκύψουν διακρατικές συμφωνίες γιατί δυστυχώς δεν πρόκειται να πάμε σε πανευρωπαϊκή συμφωνία, είναι νομίζω εμφανές μέχρι σήμερα ότι δεν πρόκειται να πάμε εκεί, άρα λοιπόν οι επιχειρηματίες θα πρέπει να κάνουν λίγο ακόμη υπομονή, γιατί δεν γίνεται αλλιώς, μέχρι τις αρχές Ιουνίου, για να δούμε από πότε μπορούμε τελικά και αν μπορούμε να προσδοκούμε κόσμο από το εξωτερικό, κάποια στιγμή προς το τέλος του καλοκαιριού και το φθινόπωρο.
– Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα SURE. Δυστυχώς η χώρα μας επειδή από αυτό το ταμείο ουσιαστικά οι χώρες παίρνουν την αναλογία μάλλον του ΑΕΠ τους, δυστυχώς τα χρήματα είναι λίγα αυτή τη στιγμή. Είναι 1,5 δισ. τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για αυτό το σκοπό. Η ανάγκη επιδότησης θα είναι πολύ μακρύτερη από αυτό που αρχικά θα προβλεφθεί, αλλά θέλω να πιστεύω ότι κάποια στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δράσει και πιο συντονισμένα και θα έρθουν και άλλα χρήματα μέσα στο 2020 και όχι στο 2021.
– Πρέπει επίσης να επεκταθεί το δίχτυ προστασίας των ανέργων, διότι σαφώς και θα υπάρξουν πολλοί άνεργοι φέτος. Και αυτό είναι ένα τεράστιο επίσης ζήτημα, το οποίο έχει να κάνει και με την κοινωνική συνοχή. Και από εκεί και πέρα οι επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν, όσες είναι αυτές, μακάρι να είναι περισσότερες από ότι περιμένουμε σήμερα, θα πρέπει να στηριχθούν με τα εργαλεία ρευστότητας, κάποια από τα οποία έχουν ήδη ανακοινωθεί – το εγγυοδοτικό της Αναπτυξιακής Τράπεζας με τα 2 δισ. εγγύηση που θα προκύψει με τη μόχλευση ένα ποσό γύρω στα 7 δισ.
– Για να είμαστε ρεαλιστές, το 2021 θεωρώ ότι υπό προϋποθέσεις και ιατρικές, θα είναι μια χρονιά σημαντικής ανάκαμψης, αλλά για να μιλήσουμε για τα έσοδα του 2019, δεν νομίζω ότι αυτό μπορεί να γίνει πριν από το 2023… Θεωρώ ότι το 2020 θα χαθεί το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του 2019 και θα είναι μία πάρα πολύ δύσκολη χρονιά, αν τα υγειονομικά δεδομένα εξελιχθούν έτσι όπως πρέπει να και βρεθεί η ιατρική αντιμετώπιση της πανδημίας, θεωρώ ότι το 2021 θα είναι η χρονιά που θα ξεκινήσει η ανάκτηση των χαμένων εσόδων και μπορεί να είναι μια καλή χρονιά, όχι σαν το ’19, αλλά σίγουρα θα είναι μια καλή χρονιά. Για να μιλήσουμε για νούμερα του ’18, ’19 θα χρειαστούμε τουλάχιστον δύο τρία χρόνια, δηλαδή πριν το 2022 – 2023, δεν θα μπορεί να περιμένει κανείς ρεαλιστικά να γυρίσει στα νούμερα του ’19. Όμως να σημειώσω ότι τα νούμερα του ’19 ήταν το ρεκόρ όλων των εποχών για τον ελληνικό τουρισμό. Δεν σημαίνει ότι αν επανέλθουμε π.χ. στα νούμερα του ’17 θα είναι αποτυχία, ή δεν θα μπορεί να είναι βιώσιμος ο τουρισμός.
– Τέσσερις άξονες έχουμε βάλει:
1. Ο πρώτος είναι τα υγειονομικά πρωτόκολλα λειτουργίας, διότι, για να λειτουργήσουν ξενοδοχεία, μεταφορές, γενικά όλο το φάσμα του τουρισμού, από Ιούνιο, χρειάζεται κάποιους κανόνες οι οποίοι όμως θα είναι ρεαλιστικοί και εφαρμόσιμοι. Δεν μπορεί να είναι κανόνες οι οποίοι θα μετατρέψουν τις τουριστικές επιχειρήσεις σε νοσοκομεία, γιατί αντιλαμβάνεστε πως έτσι ο τουρισμός δεν μπορεί να υπάρξει. Από την άλλη, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα ζητήματα της δημόσιας υγείας. Άρα λοιπόν, εμείς θα καταθέσουμε προτάσεις ως προς τα πρωτόκολλα και από κει και πέρα η κυβέρνηση με τους συμβούλους της, στον ΕΟΔΥ, θα πάρει τις αποφάσεις της.
2. Ο δεύτερος άξονας, επίσης πολύ σημαντικός, είναι ο τρόπος με τον οποίο θα επιδοτηθεί η εργασία και θα στηριχτεί η ανεργία. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, σε πρόσφατη συνέντευξη στην Καθημερινή, μίλησε για το μοίρασμα των βαρών. Οι προτάσεις μας λοιπόν είναι προς ένα μοντέλο, όπως αυτό που χρησιμοποιείται στις ευρωπαϊκές χώρες σήμερα, μοιρασμού του κόστους του εργασιακού, μεταξύ επιχείρησης, κράτους και εργαζομένου, αναλογικά βέβαια, ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του καθενός, προκειμένου να ξαναλειτουργήσει η αγορά εργασίας, να μην εκτιναχθεί η ανεργία, αλλά να μπορέσουν να λειτουργούν και οι επιχειρήσεις.
3. Ο τρίτος άξονας, είναι ο άξονας της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή από την έναρξη του τουρισμού και μετά, αλλά κυρίως από το 2021 θα πρέπει να έχουμε εργαλεία να διεκδικήσουμε πίσω την «πίτα» που χάνουμε, άρα λοιπόν η μείωση του ΦΠΑ στον τουρισμό, θεωρούμε ότι είναι μείζον ζήτημα.
4. Και ο τέταρτος άξονας είναι ο άξονας της ρευστότητας, εργαλεία δηλαδή για να μπορέσουν να αντλήσουν χρήματα οι επιχειρήσεις για να μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν και μη καταβολή της προκαταβολής του φόρου εισοδήματος για το 2020, δεδομένου ότι αυτό, αναγκαστικά θα υπάρξει συμψηφισμός το ’21 με τις ζημιές, άρα θα μπορεί να υπάρξει ένα εργαλείο ρευστότητας επιπλέον για τις επιχειρήσεις.
– Οι tour operators είναι κομμάτι της αλυσίδας και θέλουν και αυτοί την επανεκκίνηση της δραστηριότητας γιατί ο κίνδυνος για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτου μεγέθους, πλέον είναι υπαρκτός να καταρρεύσουν. Προφανώς πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση και προφανώς αναζητούν χώρες που θεωρούνται ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν. Η Ελλάδα είναι μία από αυτές τις χώρες. Οι μεγάλοι tour operators κάνουν ενέργειες και πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση, όμως τα πάντα ξεκινούν από την αερομεταφορά και ειδικά στη χώρα μας που να θυμίσω τα 3/4 του εισερχόμενου τουρισμού έρχονται με αεροπλάνο.
