H Ryanair ιδρύθηκε το 1985 και από τα πρώτα της βήματα έσπευσε να υιοθετήσει το επιτυχημένο μοντέλο της Southwest, αμερικάνικης low-cost εταιρείας, η οποία φημίζεται όχι μόνο για τα χαμηλά της ναύλα, αλλά και τον υψηλό βαθμό ικανοποίησης τόσο των πελατών της όσο και του προσωπικού της. Ωστόσο, η ιρλανδική εταιρεία φαίνεται ότι πήγε ένα βήμα παραπέρα…
Η εταιρεία – σύμβολο του ιρλανδικού καπιταλισμού, που γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και η οποία απολαμβάνει μία ιδιότυπη ασυλία από την ιρλανδική κυβέρνηση, βρέθηκε τον τελευταίο καιρό στο μάτι του κυκλώνα με αφορμή τις 2.000 ακυρώσεις πτήσεων που ανακοίνωσε, οι οποίες επηρεάζουν 400.000 ταξιδιώτες και αναμένεται να της κοστίσουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό που μπορεί να φθάσει και τα 40 εκατ. ευρώ.
Η εταιρεία δικαιολόγησε τις ακυρώσεις επιστρατεύοντας διάφορες δικαιολογίες όπως τις νέες ρυθμίσεις αναφορικά με τη διάρκεια εργασίας των πιλότων, τη Γαλλική Υπηρεσία Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας, τον άσχημο καιρό στην Ιταλία, τις «άδειες» των πιλότων ή «για να βελτιωθεί η επιχειρησιακή απόδοση των χρονοδιαγραμμάτων και να αποκατασταθεί η ακρίβεια».
Η αλήθεια είναι όμως λίγο διαφορετική και άπτεται των άσχημων εργασιακών συνθηκών που επικρατούν στην επιχείρηση, όπου σημαντική μερίδα των εργαζομένων της βιώνει έναν εργασιακό μεσαίωνα. Ως εκ τούτου, η Ryanair δείχνει να ξεμένει από πιλότους, οι οποίοι πηγαίνουν σε άλλες εταιρείες λόγω καλύτερων αμοιβών και συνθηκών εργασίας. Μόνο τον τελευταίο χρόνο, 700 πιλότοι της Ryanair έχουν παραιτηθεί, 140 εκ των οποίων έχoυν αποχωρήσει τις τελευταίες μέρες και έχουν βρει καταφύγιο στην ανταγωνιστική Norwegian.
Οι ιθύνοντες του μάρκετινγκ διατείνονται ότι ο «δυσαρεστημένος υπάλληλος είναι τρομοκράτης», ικανός να δημιουργήσει μεγάλη ζημιά στην επιχείρηση. Αυτό ακριβώς βίωσε σήμερα η Ryanair.
Διότι πίσω από τις όμορφες και καλοσιδερωμένες στολές του προσωπικού της κρύβεται μια διαφορετική αλήθεια. H εταιρεία απασχολεί αρκετούς εργαζόμενους με τη μέθοδο της «αυτοαπασχόλησης», οι οποίοι φυσικά δεν έχουν τα δικαιώματα ενός εργαζομένου πλήρους και μόνιμης απασχόλησης – με την πρακτική αυτή ο εργοδότης απαλλάσσεται των δαπανών ασθένειας, επιδόματος διακοπών και ασφαλιστικών εισφορών. Στην περίπτωση της Ryanair, όταν ένας πιλότος αρρωστήσει ή χάσει τη δουλειά του, δεν δικαιούται κανένα σχετικό επίδομα.
Η εταιρεία επίσης απεχθάνεται το συνδικαλισμό και το δείχνει, απολύοντας με συνοπτικές διαδικασίες όποιον τολμήσει να αναπτύξει συνδικαλιστική δράση. Η αλήθεια είναι ότι αν υπήρχε αποτελεσματική συνδικαλιστική οργάνωση, θα υπήρχαν καλύτεροι μισθοί και καλύτερες εργασιακές συνθήκες και, ίσως, αυτή η κρίση να είχε αποφευχθεί.
Οι πιλότοι συχνά καλούνται να εργαστούν περισσότερες ώρες από το προβλεπόμενο, χωρίς επαρκή ξεκούραση και άδειες, εμφανίζοντας το περίφημο σύνδρομο καψίματος (burn-out syndrome), ενώ συχνά καλούνται να πληρώσουν το δωμάτιο του ξενοδοχείου, ακόμη και τα γεύματά τους.
Αν σε όλα αυτά προστεθούν μια σειρά από άδικες έως και παράλογες πολιτικές που πλήττουν τους υπαλλήλους (π.χ. το προσωπικό καλείται να πληρώσει για την εκπαίδευσή του, τις στολές, ακόμη και για το νερό που θα πιει κατά τη διάρκεια της πτήσης – ο ιδρυτής της εταιρείας συχνά τους προτρέπει να κλέβουν ακόμη και τα στυλό από τα δωμάτια των ξενοδοχείων), τότε αντιλαμβανόμαστε πώς αυτή η εταιρεία διαθέτει τόσο ανταγωνιστικά ναύλα.
Πριν λίγο καιρό η εταιρεία έκανε μια προσφορά για €10.000 ανά πιλότο για να εξαγοραστεί μια εβδομάδα απ’ την ετήσια άδεια τους, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε, με αρκετούς από αυτούς να θεωρούν ότι ήρθε «πολύ αργά και είναι πολύ μικρή». Παράλληλα, σε μια προσπάθεια να μειώσει την αποσκίρτηση των πιλότων της, φέρεται να υποσχέθηκε στους κυβερνήτες των αεροσκαφών ότι, αν παραμείνουν στην Ryanair, θα λαμβάνουν πλέον 10.000 ευρώ περισσότερα ετησίως, ενώ οι συγκυβερνήτες θα παίρνουν επιπλέον 5.000 ευρώ. Επίσης, υποσχέθηκε «μπόνους παραγωγικότητας» έως και 12.000 ευρώ, ενώ δεσμεύτηκε να αλλάξει το σύστημα προγραμματισμού των βαρδιών έτσι ώστε «οι μέρες της άδειας να είναι πραγματικά μέρες άδειας».
————————————————————————————————————————————————————————
Ο Ιωάννης Πρωτοπαπαδάκης είναι καθηγητής και συγγραφέας. Είναι επίσης διαχειριστής του protopapadakis.blogspot.gr, που είναι ένα μπλογκ για το μάρκετινγκ, την ποιοτική εξυπηρέτηση και τον τουρισμό.
Σημείωση eTravel News
Την Παρασκευή 27/10/2017 λάβαμε από τη Ryanair τo παρακάτω e-mail ως απάντηση στο άρθρο του κ. Πρωτοπαπαδάκη:
Dear editor,
Your article on Ryanair is based on hearsay claims and unsupported by any evidence whatsoever.
1. Your claim that “ugly working conditions” prevail the business is untrue. Ryanair pilots can earn up to €180,000 p.a. for flying an average of 18 hours per week, operate 5 on/4 off rosters (a double bank holiday every week), and they enjoy unmatched job security. Ryanair cabin crew earn up to €40,000 p.a. and enjoy great terms and conditions. This is why we currently have a waiting list of over 2,500 pilots and over 3,000 qualified cabin crew who all want to join Ryanair, at a time when other airlines (Monarch, Air Berlin, Alitalia) are negotiating job cuts, pension cuts and pay cuts.
2. Your claim that pilots are “going to other companies due to better wages and working conditions” and that “last year, 700 pilots have resigned, 140 of whom have left in the last few days” is also untrue. We employ over 4,200 pilots for this year to date. We have recruited over 900 new pilots since January (see attached – http://corporate.ryanair.com/about-us/ryanair-pilots/). In the current year, less than 100 Captains and less than 190 F.O.s have departed. We are currently negotiating very large pay increases of up to €22,000 p.a. for Captains and up to €12,000 for First Officers, starting from November – to make sure that Ryanair’s pilots are better paid (20% more) than any other EU 737-operating lowcost airline.
3. Ryanair is not “unique” in its employment structure. Ryanair uses a mix of direct employment and contractor pilots, in exactly the same way that many other airlines, including Norwegian, Wizz and Easyjet among others use contractor pilots. Ryanair operates a sick pay scheme for both its directly employed and contractor pilots.
4. Your claim that Ryanair dismisses “by summons procedures anyone who dares to develop trade union action” is untrue. Under Irish law, all Ryanair’s people are free to join a union if they so wish. Any Ryanair pilots or cabin crew who wish to discuss pay and conditions are free to do so at any time through our base ERC structure, which was found by the Irish Supreme Court to meet all the legal requirements of collective bargaining.
5. Your claims that pilots are “without adequate rest and leave” and “displaying the famous burn-out syndrome” are entirely untrue as pilots fly just an average of 18 hours per week. Each pilot works a roster of just 5 days on, followed by 4 days off – a double bank holiday weekend, every week. This makes for a very comfortable work/life balance.
6. Your claim that pilots have “to pay for hotel rooms” is untrue as all Ryanair pilots are scheduled to return home each day. In case of disruptions to schedules requiring crew to overnight in hotels, then this is paid by Ryanair.
7. Ryanair expects all its people to pay for their drinks and snacks whether in the staff canteen or on board the aircraft. All Ryanair employees, including Michael O’Leary (and our customers) pay for their coffee/snacks on board. This is a “low cost”, not a “free food”, airline. Why should pilots earning up to €180,000 p.a. be treated any differently to our customers?
8. Your claim that “staff are asked to pay for training (and) uniforms” is untrue. Ryanair only hire fully qualified pilots and cabin crew. All training for crew after they join Ryanair is provided free of charge. Pilots and Cabin Crew receive an annual uniform allowance of up to €500 p.a. from Ryanair.
